Dựa trên Đồ án điều chỉnh quy hoạch chung, TP HCM sẽ được định hình là một thành phố hiện đại, văn minh và giàu tình cảm; phát triển với tiêu chuẩn tương đương các đô thị hàng đầu toàn cầu; đồng thời trở thành trung tâm kinh tế, tài chính và dịch vụ quan trọng ở khu vực châu Á.
UBND TP HCM gần đây đã trình Bộ Xây dựng một dự án điều chỉnh quy hoạch chung cho thành phố đến năm 2040, với tầm nhìn mở rộng đến năm 2060, để xem xét và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Theo bản tờ trình, khu vực quy hoạch bao gồm toàn bộ địa giới hành chính của TP HCM, với tổng diện tích khoảng 2.123 km². Khu vực này bao gồm diện tích hiện tại là hơn 2.095 km² và khu vực biển Cần Giờ liên quan. Quy hoạch sẽ được thực hiện theo hai giai đoạn: giai đoạn đầu kéo dài đến năm 2030, giai đoạn tiếp theo đến năm 2040, với tầm nhìn dài hạn đến năm 2060.
Dự kiến quy hoạch của TP HCM sẽ chuyển thành một thành phố toàn cầu, hiện đại, văn minh và giàu lòng nhân ái, phát triển ngang tầm với các đô thị lớn trên thế giới. Thành phố sẽ trở thành trung tâm kinh tế, tài chính và dịch vụ hàng đầu ở châu Á, đồng thời nổi bật với sự phát triển văn hóa độc đáo và nâng cao chất lượng cuộc sống cho cư dân. TP HCM sẽ là trung tâm của khu vực Đông Nam Bộ và là động lực tăng trưởng chủ yếu của cả nước.
Trong đồ án quy hoạch, TP HCM sẽ phát triển không gian tổng thể theo hướng tích hợp sức mạnh. Trước tiên, thành phố sẽ tập trung vào việc kết hợp hài hòa với thiên nhiên, đảm bảo phát triển bền vững và thích ứng. Đô thị sẽ lấy cảnh quan sinh thái làm trọng tâm, khai thác và phát huy sức mạnh tự nhiên làm nền tảng cho sự phát triển.
Thứ hai, TP HCM sẽ tích hợp tài năng và nguồn lực. Bên cạnh việc xây dựng một đô thị sôi động và độc đáo, thành phố sẽ tạo ra môi trường sống và làm việc hấp dẫn cho các lao động trình độ cao và doanh nhân. Đồng thời, TP HCM sẽ tổ chức nhiều trung tâm sản xuất và kinh doanh hiện đại, kết nối chặt chẽ với hệ thống giao thông vùng và cửa ngõ quốc tế.
Với sự kết hợp sức mạnh kinh tế toàn vùng, TP HCM sẽ trở thành trung tâm thương mại quốc tế và kinh tế sáng tạo, sẵn sàng đón nhận mọi cơ hội. Thành phố sẽ kết nối trực tiếp các khu sản xuất và kinh doanh của mình đến các điểm logistics quốc tế chiến lược, đồng thời tích hợp chặt chẽ với chuỗi cung ứng toàn cầu. TP HCM cũng sẽ tái cấu trúc quỹ đất công nghiệp trong nội đô để chuẩn bị cho những cơ hội chuyển đổi nền kinh tế, nâng cao giá trị.
TP HCM sẽ được phát triển theo mô hình đô thị đa trung tâm, bao gồm năm khu vực đô thị chính với những đặc điểm riêng biệt. Theo kế hoạch, thành phố sẽ hình thành một hệ thống đô thị đa trung tâm, kết hợp với các không gian sinh thái phong phú, gồm một khu vực đô thị trung tâm và bốn khu vực đô thị phân bố xung quanh: Đông, Tây, Nam, và Bắc. TP HCM sẽ phát huy động lực phát triển nhờ vào hệ thống sông Sài Gòn, 10 trục giao thông xuyên tâm, 3 vành đai, và hành lang kinh tế biển; đồng thời kết nối với mạng lưới giao thông quốc gia và quốc tế.
Mỗi khu vực đô thị sẽ đảm nhận nhiều chức năng khác nhau, đáp ứng nhu cầu việc làm và môi trường sống chất lượng cao cho cư dân. Các khu vực này sẽ phục vụ cho một bộ phận lớn dân cư và đóng vai trò quan trọng ở cả cấp độ khu vực, quốc gia và quốc tế. Đô thị sẽ được phát triển tập trung, gắn liền với hệ thống giao thông công cộng; từ các trung tâm sản xuất và kinh doanh, cư dân có thể dễ dàng kết nối đến cảng biển, sân bay và khu vực rừng ngập mặn trong vòng 15-20 phút.
Cụ thể, khu vực đô thị trung tâm sẽ được giới hạn bởi sông Sài Gòn, Quốc lộ 1, kênh Đôi và kênh Tẻ. Đây sẽ là khu vực chính của các chức năng hành chính, đối ngoại, thương mại, dịch vụ, kinh tế tri thức và đô thị sáng tạo. Dự kiến dân số của khu vực này sẽ đạt khoảng 4,3 triệu người vào năm 2040.
Khu vực đô thị phía Đông, bao gồm TP Thủ Đức, sẽ có các chức năng chính như đô thị sáng tạo, giáo dục đào tạo, công nghiệp công nghệ cao, dịch vụ tài chính, y tế, và du lịch sinh thái. Trung tâm tài chính quốc tế dự kiến sẽ được phát triển tại khu vực Thủ Thiêm, với dự báo dân số đạt khoảng 2,2 triệu người vào năm 2040.
Khu vực đô thị phía Bắc sẽ bao gồm khu vực phía Bắc Quốc lộ 1 thuộc quận 12, huyện Hóc Môn và huyện Củ Chi. Các chức năng chính của khu vực này bao gồm dịch vụ giải trí, văn hóa, nghỉ dưỡng, chăm sóc sức khỏe, dịch vụ sinh thái môi trường và nông nghiệp, cùng với công nghiệp, giáo dục – đào tạo và du lịch sinh thái – văn hóa – lịch sử. Dự kiến dân số của khu vực phía Bắc sẽ khoảng 4,5 triệu người vào năm 2040.
Khu vực đô thị phía Tây sẽ bao gồm khu vực phía Đông Quốc lộ 1 thuộc quận Bình Tân, khu vực phía Bắc và trung tâm huyện Bình Chánh đến phía Tây sông Cần Giuộc. Chức năng chính của khu vực này là đô thị công nghiệp, dịch vụ thương mại, công nghệ và dịch vụ chăm sóc sức khỏe, trung tâm y sinh hóa dược, giáo dục – đào tạo. Dự báo dân số của khu vực phía Tây sẽ đạt khoảng 2,4 triệu người vào năm 2040.
Khu vực đô thị phía Nam sẽ bao gồm khu vực phía Nam kênh Đôi thuộc quận 8, khu vực phía Đông sông Cần Giuộc thuộc huyện Bình Chánh, quận 12, quận 7, huyện Nhà Bè và huyện Cần Giờ. Khu vực này sẽ đảm nhận các chức năng chính như đô thị công nghệ cao, sinh thái nước, kinh tế tri thức, văn hóa nghệ thuật, triển lãm, hội chợ, giải trí, du lịch sinh thái, công nghiệp, logistics và trung tâm kinh tế biển. Dự kiến dân số của khu vực phía Nam sẽ đạt khoảng 3,1 triệu người vào năm 2040.
